"Thiên thần" tính điểm startup

Phong trào này thu hút nhiều quỹ nước ngoài như IDG Ventures Vietnam, Mekong Capital, Cyber Agent, DFJ VinaCapital và cả các quỹ nội địa như Seedcom, FPT Ventures, CMC Innovation Fund... Năm 2017 tiếp tục chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam với nhiều thương vụ huy động vốn hàng triệu USD.

Tuy nhiên, gọi vốn đang là vấn đề lớn nhất của các startup Việt, bởi đây là giai đoạn rủi ro nhất trong đầu tư cho khởi nghiệp, các startup vẫn đang trong giai đoạn phát triển ý tưởng và hoàn thiện sản phẩm mẫu, chưa thử nghiệm được trên thị trường. Không có tài sản đảm bảo, nên ở giai đoạn này, các startup không có khả năng huy động vốn ở các kênh khác. Đặc biệt, việc đánh giá startup non nớt vẫn là trở ngại của nhiều quỹ đầu tư. Đặc biệt, theo nhiều thống kê cho thấy, tỉ lệ doanh nghiệp khởi nghiệp thành công ở Việt Nam cũng rất thấp, chỉ khoảng 5%.

Chính vì vậy, Proself Angel tạo ra công cụ đánh giá mới giúp các nhà đầu tư thêm yếu tố lựa chọn trong quyết định rót vốn vào startup. Sẽ thật bất ngờ khi sau bài kiểm tra, kết quả sẽ cho ra được nhận xét về ưu và nhược điểm dựa trên số điểm mà người khởi nghiệp đạt được sau những thử thách khá đơn giản. Mặc dù vậy, kết quả sẽ là một điều đáng lưu tâm nếu một nhà đầu tư đang cố dùng cảm tính của mình để đánh giá một cách khách quan cho việc rót vốn vào một dự án khởi nghiệp nào đó hiệu quả hay không?

Với chương trình của Proself Angel, những bài kiểm tra tưởng chừng như khá đơn giản nhưng lại “đánh đố” nhiều người. Chẳng hạn, bưng một chén nước thật đầy và di chuyển trong vòng 3 giờ mà không để làm đổ nước; hay ngồi lau chiếc bình nhỏ trong vòng 8 giờ, hoặc ngồi yên bất động với đôi tay đặt ngang ngực trong 1 giờ.
“Chúng tôi sẽ cho các bạn thử nghiệm trong môi trường không cần kiến thức và kỹ năng. Việc cầm ly nước ai cũng có thể cầm được nhưng cầm 3 tiếng không còn là kỹ năng mà là thái độ của người cầm”, bà Nguyễn Thị Minh Đăng, nhà đồng sáng lập của Proself Angel Việt Nam, giải thích.

Kết hợp với những vòng kiểm tra khác, kết quả mà Proself Angel thu thập được sẽ có thể đánh giá ở 2 yếu tố chính là Chỉ số đánh giá Mindset doanh nhân khởi nghiệp (SEMA) và các chỉ số Đánh giá năng lực phẩm chất (HQA). Đây cũng chính là 2 yếu tố để Proself Angel cung cấp cho các nhà đầu tư đưa ra quyết định cuối cùng của mình.

Công cụ SEMA sẽ cho điểm nội dung về các tư duy doanh nhân khởi nghiệp: làm chủ, khởi nghiệp, gọi vốn, đầu tư, kinh doanh và quản trị với thang điểm 10. Đồng thời, đưa ra nhận xét về người được kiểm tra sẽ tiến triển ra sao trong mối quan hệ với nhà đầu tư.

Ví dụ, sự hiểu biết về thu hút vốn đầu tư thiên thần, người dám nghĩ dám làm, mức độ bảo thủ, khả năng hợp tác hoặc sự am hiểu về việc xây dựng kế hoạch kinh doanh. Mặt khác, sẽ chỉ ra đối tượng có thuộc về tư duy tối đa hóa giá trị hay tối đa hóa lợi nhuận, sự hiểu biết về nhu cầu của các nhà đầu tư thiên thần trong đầu tư.

Đối với đánh giá HQA, kết quả của quá trình kiểm tra sẽ cho ra được chỉ số về: tính trung thực, cam kết (trách nhiệm), tư duy tích cực, ý thức trách nhiệm, năng lực hành động, mức độ phát triển... Công cụ này còn đánh giá được đối tượng kiểm tra sẽ có tinh thần làm việc, xu hướng ra sao trong khuôn khổ làm việc của công ty và chỉ ra những điểm còn yếu cũng như cần được bổ sung những điểm gì cần thiết.

Đối với startup, nhất là startup ở giai đoạn vốn mồi (mới khởi nghiệp), tiền đầu tư thường được sử dụng để xây dựng sản phẩm công nghệ. Cái khó cho nhà đầu tư trong việc cấp vốn cho startup nằm ở tính chất sử dụng của nguồn vốn, thực chất là chi phí cho nhân sự, marketing và bán hàng. Đây chính xác là chi phí và không có khả năng thu hồi nếu startup không phát triển thành công. Việt Nam đang thiếu nhà đầu tư ở giai đoạn vốn mồi với các khoản đầu tư từ 10.000-500.000USD, trong khi gần như toàn bộ startup ở Việt Nam đều đang ở giai đoạn này.

“Chúng tôi đầu tư tiền, đánh giá bằng thái độ, mức đầu tư từ 100.000USD đến 1 triệu USD. Đánh giá bằng 2 tiêu chí là ý tưởng và con người”, người sáng lập Proself Angel cho biết. Tại thị trường Việt Nam, Proself Angel mới đầu tư vào 3 dự án khởi nghiệp gồm marketing, mạng xã hội giải stress và dự án về truyền thông. Tại thị trường thế giới, công cụ này đã cung ứng cho Microsoft và một số quỹ đầu tư tại Mỹ.
“Thông thường các startup quan niệm sai về vị trí của nhà đầu tư. Họ hứa để nhận được tiền với cam kết nếu không làm được nhà đầu tư sẽ không giải ngân. Nhiều startup đặt lời hứa quá cao, đến khi không làm được và nhà đầu tư không giải ngân, khi đó có thể sẽ dẫn đến việc mất đi mô hình kinh doanh của mình”, đại diện Proself Angel chia sẻ về vai trò của phẩm chất người khởi nghiệp.

Theo nhận định chung của một số chuyên gia, các nhà đầu tư đổ tiền vào startup với kỳ vọng là sau một thời gian dài, số tiền họ bỏ vào có thể tăng lên theo cấp số nhân. Tuy nhiên, không phải startup nào cũng có thể cho các nhà đầu tư một cái nhìn lạc quan về tương lai phát triển và sinh lời, thu lợi nhuận cao. Do đó, các “thiên thần” này phải chọn lựa rất kỹ càng và nhân tố có thể giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro và cơ hội thắng lớn đó chính là con người.