Trung Quốc áp thuế: Gạo Việt giảm cả lượng lẫn giá

Trung Quốc, từ tháng 7.2018, chính thức tăng thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch với gạo nếp từ 5% lên 50% khiến xuất khẩu gạo nếp sang thị trường này giảm mạnh và giá xuất khẩu giảm 50-60 USD/tấn so với trước khi áp thuế còn 425-435 USD/tấn.

Một loạt cảnh báo vừa được Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn và Trung tâm Tin học và Thống kê, thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, đưa ra trong Báo cáo định kỳ tháng 2018.

“Ngành gạo sẽ gặp nhiều khó khăn khi muốn tăng xuất khẩu vào những tháng tiếp theo do Trung Quốc, thị trường nhập khẩu lớn nhất, tăng thuế nhập khẩu gạo nếp và siết chặt kiểm soát chất lượng hàng hóa nhập khẩu vào nước này”.

“Chưa hết, giá gạo cũng sẽ khó giữ ở mức cao do đồng USD tăng giá gây sức ép lên giá gạo xuất khẩu. Trong khi đó, nguồn cung ở Việt Nam và Thái Lan cũng đang tăng do sắp thu hoạch vụ Hè-Thu với tín hiệu được mùa”.

Trung Quốc, thị trường tiêu thụ gạo nếp lớn nhất của Việt Nam với thị phần 81,6%. Tuy nhiên, từ tháng 7.2018, xuất khẩu gạo nói chung, gạo nếp nói riêng, đã bị ảnh hưởng do Trung Quốc áp mức thuế mới lên gạo nếp và tăng cường kiểm soát nhập khẩu, nâng cao tiêu chuẩn về kiểm dịch thực vật với các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam.

Trên thực tế, Trung Quốc trong nửa đầu năm 2018 tiếp tục giữ vị trí số 1 nhập khẩu gạo của Việt Nam với 26,8% thị phần, với 891,7 nghìn tấn tương đương 474,8 triệu USD, giảm 27,4% về khối lượng và giảm 14,6% về giá trị.

Về cơ cấu gạo xuất khẩu, các loại gạo thơm có kim ngạch xuất khẩu đứng thứ 2 với giá trị 472,6 triệu USD chiếm tỷ lệ 26,5%, thị trường tiêu thụ chủ yếu là Trung Quốc, Ghana và Iraq. Gạo nếp đứng thứ 4 sau gạo trắng 15% tấm với giá trị xuất khẩu 249,3 triệu USD, chiếm tỷ lệ 13,9%.

Nhiều thách thức, song khối lượng xuất khẩu gạo tháng 7.2018 ước đạt 382 nghìn tấn với giá trị đạt 195 triệu USD, đưa khối lượng xuất khẩu gạo 7 tháng đầu năm 2018 ước đạt 3,9 triệu tấn với kim ngạch gần 2 tỷ USD, tăng 12,2% về khối lượng và tăng 29,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017.

Tháng 7, nguồn cung trong nước tăng từ vụ Hè - Thu khiến giá gạo trắng 5% tấm còn 385 USD/ tấn, giảm 14,4% so với tháng trước, thấp hơn giá gạo cùng loại của Thái Lan (397 USD/ tấn) và Ấn Độ (410 USD/ tấn).

Nhưng cũng trong tháng 7, nhu cầu gạo nguyên liệu phục vụ xuất khẩu giảm do các doanh nghiệp đã hoàn tất các hợp đồng xuất khẩu cho Indonesia và Philippines. 

Qua phân tích diễn biến thị trường, dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam trong nửa cuối năm 2018 có dấu hiệu tích cực từ thị trường Philippines với nhu cầu nhập thêm 500.000 tấn gạo vào tháng 12.

Giá gạo xuất khẩu của Ấn Độ sẽ có khả năng cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh như Việt Nam hay Thái Lan do Chính phủ Ấn Độ vừa công bố nâng giá mua gạo từ nông dân lên 13% so với cùng kỳ năm ngoái bắt đầu từ vụ mùa hiện tại.

Nhu cầu nhập khẩu của Iraq trong các tháng tiếp theo sẽ tăng do Iraq đang phải cắt giảm diện tích canh tác lúa để đối phó với tình trạng thiếu nước. Ngoài ra, các nước châu Phi vẫn có nhu cầu nhập khẩu gạo tăng để đáp ứng nhu cầu nội địa ngày càng cao. Đây là những cơ hội cho xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Dù vậy, tại báo cáo này, các nhà quản lý, các chuyên gia nông nghiệp cũng khuyến cáo: “Các doanh nghiệp cần tập trung đẩy mạnh kiểm soát và nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu, chủ động tìm kiếm thêm các thị trường mới có nhiều tiềm năng hơn, có giá trị cao”.