Chìa khóa giúp cân bằng kinh tế Trung Quốc

Cuộc khảo sát năm 2011 do Đại học Tài chính và Kinh tế Tây Nam Trung Quốc cho thấy 55% hộ gia đình Trung Quốc có rất ít hoặc không có tiền tiết kiệm trong một năm. Kết quả đó đã phá tan giả thuyết rằng những người nông dân và những người lao động nhập cư đang nắm giữ một khoản tiết kiệm lớn để chi trả cho các chi phí như giáo dục, y tế và lương hưu.

Cuộc khảo sát 8.000 hộ gia đình cũng cho thấy 10% số hộ gia đình ở Trung Quốc đang kiểm soát 86% số của cải và chiếm tới 56% thu nhập của toàn bộ các hộ gia đình. Con số này cao hơn rất nhiều so với tỷ lệ 32% mà Văn phòng thống kê quốc gia Trung Quốc đưa ra, và đó cũng là hồi chuông báo động về tình trạng bất bình đẳng trong thu nhập tại Trung Quốc.

Những so sánh quốc tế và lịch sử cũng cho thấy khoảng cách giàu nghèo tại Trung Quốc đang lên mức đáng lo ngại. Các cuộc khảo sát trong năm 1995 và 2002 cho thấy 10% hộ gia đình kiểm soát tương ứng 30% và 41% của cải. Trong khi đó tại Mỹ, số của cải trong tay 10% hộ gia đình là 74%, thấp hơn khá nhiều so với tại Trung Quốc.

Sự giàu có tập trung trong tay một bộ phận nhỏ hộ gia đình đã và đang gây ra những hệ quả cho sự ổn định về tài chính và xã hội của Trung Quốc.

Giới siêu giàu Trung Quốc đang đổ tiền mua sắm hộ chiếu và nhà cửa ở nước ngoài. Với số tài sản khổng lồ nắm trong tay, nếu họ quyết định rời bỏ quê hương để định cư tại nước ngoài, lỗ hổng mà họ gây ra cho hệ thống ngân hàng sẽ là cực lớn. Những người nghèo Trung Quốc từ lâu luôn phải nhượng bộ trong hệ thống thu nhập bất công của Trung Quốc, bởi thu nhập của họ cũng tăng lên. Tuy nhiên, nếu thu nhập của họ dậm chân tại chỗ, chắc chắn sự khoan dung đó sẽ chấm dứt.

Theo các nhà kinh tế, để tái cân bằng lại nền kinh tế bị phân hóa giàu nghèo sâu sắc, việc cải thiện mạng lưới an sinh xã hội sẽ kích thích những người nghèo Trung Quốc, đang ngày một tiết kiệm hơn, mua sắm tại các cửa hàng, qua đó thúc đẩy tiêu dùng.

Hiện tại, với mục tiêu cân bằng nền kinh tế và chuyển trọng tâm sang thúc đẩy tiêu dùng trong nước, chính phủ Trung Quốc đang nỗ lực tập trung mở rộng các dịch vụ công như y tế, giáo dục và hưu trí nhằm giảm nhu cầu tiết kiệm của những người lao động, đồng thời miễn thuế thu nhập để khuyến khích họ mua sắm nhiều hơn tại các cửa hàng.

Tuy nhiên, chắc chắn đó không phải là giải pháp hiệu quả. Nguyên nhân chủ yếu khiến phần lớn hộ gia đình Trung Quốc phải tiết kiệm là do thu nhập của họ quá thấp, trong khi những người giàu Trung Quốc tiết kiệm chủ yếu vì họ có quá nhiều tiền để có thể chi tiêu hết.

Cách tốt nhất để thúc đẩy tiêu dùng ở Trung Quốc không nằm ở việc mở rộng các dịch vụ công cộng, mà phải thông qua một hệ thống phân phối thu nhập công bằng hơn.

Nguồn WSJ/Khampha