Vaccine COVID-19 dạng hít, tương lai của việc chủng ngừa?

Theo SCMP, hầu hết vaccine ngừa COVID-19 hiện đang được tiêm vào bắp tay. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang khám phá một phương pháp chủng ngừa khác mà không phải dùng kim tiêm.

Trong số hơn 100 loại vaccine ngừa COVID-19 được Tổ chức Y tế Thế giới công nhận, 8 loại vaccine được đưa vào cơ thể thông qua đường mũi.

Chúng được thiết kế để nhắm mục tiêu vào niêm mạc của vùng mũi và cổ họng, nơi virus Corona xâm nhập vào cơ thể đầu tiên, nhằm tạo ra phản ứng miễn dịch.

Tuần trước, công ty CanSino Biologics của Trung Quốc đã công bố kết quả của một thử nghiệm lâm sàng giai đoạn đầu của phiên bản vaccine dạng hít mang tên Vaccine Ad5-nCoV.

Hiện, Ad5-nCoV đã được chấp thuận sử dụng ở Trung Quốc, Pakistan và Mexico nhằm kích hoạt các phản ứng miễn dịch mà không có tác dụng phụ nghiêm trọng.

Hai liều hít của vaccine được sử dụng cách nhau 28 ngày, mỗi liều bằng 1/5 liều tiêm về thể tích, tạo ra lượng kháng thể trung hòa tương tự như khi tiêm một mũi vaccine thông thường khác.

130 tình nguyện viên tham gia thử nghiệm ở Trung Quốc đã nhận được một liều duy nhất của phiên bản vaccine dạng tiêm, sau đó là một liều tăng cường qua dạng hít vào 28 ngày sau đó. Nhóm tình nguyện viên này đã có các phản ứng kháng thể trung hòa mạnh mẽ.

Theo các nhà nghiên cứu, việc hít phải khí dung Ad5-nCoV không gây đau đớn, đơn giản, dung nạp tốt và tạp ra phản ứng miễn dịch.

Vaccine dạng hít hoạt động ra sao?

Vaccine được tiêm qua bắp tay tạo ra các phản ứng miễn dịch toàn thân mà không nhắm mục tiêu cụ thể vào vùng lây nhiễm của mầm bệnh. Trong khi đó, vaccine dạng hít nhắm mục tiêu cụ thể vào các bề mặt niêm mạc - mũi, họng và phổi, đây là những điểm xâm nhập của mầm bệnh - để tạo ra phản ứng miễn dịch tại chỗ.

Các phản ứng như vậy tạo ra các kháng thể hơi khác với các kháng thể được tạo ra từ máu, được gọi là immunoglobulin A. Và những kháng thể đặc biệt này rất quan trọng trong việc bảo vệ đường hô hấp khỏi nhiễm trùng.

Trong những năm 1960 và 1970, các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng vaccine cúm và sởi dạng hít mang lại một số biện pháp bảo vệ.

Lợi ích so với vaccine dạng tiêm là gì?

Hầu hết vaccine dạng tiêm thường yêu cầu bảo quản lạnh và nhân viên y tế phải được đào tạo. Đây là một vấn đề ở các nước kém phát triển và các vùng sâu vùng xa.

Mặt khác, vaccine dạng hít có thể được sử dụng thông qua các thiết bị dùng một lần mà không cần nhân viên được đào tạo, giúp việc tiêm chủng hàng loạt dễ dàng hơn.

Bên cạnh đó, vaccine dạng hít cũng có thể thu hút những người sợ kim tiêm. Nhà nghiên cứu Hou Lihua từ Học viện Khoa học Quân y Trung Quốc cho biết: vaccine dạng hít có thể “làm tăng đáng kể” mức độ sẵn sàng tiêm chủng của mọi người.

Bà Hou Lihua cho rằng, vaccine dạng hít yêu cầu liều lượng thấp hơn nhiều so với loại được tiêm, điều này sẽ giúp sản xuất vaccine nhiều hơn, dễ dàng hơn.

Vaccine dạng hít có thể giúp nhiều người vượt qua nỗi sợ kim tiêm. Ảnh: CCTV.

Hồi tháng 3, các giáo sư Yuen Kwok-yung và Chen Honglin từ Đại học Hồng Kông cho biết vaccine được tiêm vào sẽ tạo ra phản ứng miễn dịch toàn thân nhưng không rõ nó sẽ xâm nhập vào đường hô hấp như thế nào.

Trong khi đó, vaccine dạng xịt mũi được thiết kế đặc biệt hơn để tạo miễn dịch trong đường hô hấp. Các thí nghiệm trên động vật cho thấy chúng cũng có thể tạo ra miễn dịch toàn thân. Vaccine dạng hít cũng sẽ tạo ra ít phản ứng phản vệ hơn so với vaccine dạng tiêm.

Vaccine dạng hít được bảo quản ở dạng bột khô, có thể được giữ ở dạng ổn định lâu hơn nhiều so với vaccine dạng tiêm ở thể lỏng.

So sánh các loại vaccine khác nhau. Ảnh: WHO.

Rõ ràng, vaccine dạng hít là loại vaccine tương đối mới và chủ yếu được sử dụng cho bệnh cúm. Tuy nhiên, CanSino không phải là công ty duy nhất nghiên cứu phát triển vaccine để đối phó với COVID-19.

Đại học Oxford cũng đang nghiên cứu các phản ứng miễn dịch từ việc sử dụng vaccine dạng xịt ngừa COVID-19. Giai đoạn thử nghiệm ban đầu cũng đang được tiến hành với 30 tình nguyện viên thông qua nhà phát triển vaccine AstraZeneca.

Có thể bạn quan tâm:

Thử nghiệm thành công vaccine COVID-19 dạng hít trên động vật