Hủy
Công Nghệ

Sử dụng Facebook: Bạn đang sa vào "vũng lầy" không lối thoát

Huy Khang Thứ Sáu | 23/03/2018 13:33

Mashable

Một khi đã đặt chân lên Facebook là bạn đã đi vào một vòng xoáy dữ liệu khổng lồ, không có cách nào để tránh khỏi trừ việc xóa tài khoản.
 

Facebook đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn khi người dùng trở nên phẫn nộ sau thông tin hơn 50 triệu tài khoản Facebook bị khai thác trái phép. Thậm chí, người từng là “người nhà” của Facebook, nhà sáng lập ứng dụng nhắn tin WhatsApp - Brian Acton, cũng đã kêu gọi mọi người xóa tài khoản Facebook của mình.

Brian Acton đã cùng Jan Koum xây dựng nên ứng dụng nhắn tin WhatsApp và được Facebook mua lại vào năm 2014 với giá 19 tỷ USD. Thương vụ này đã giúp Acton sở hữu khối tài sản 6,5 tỷ USD, đồng thời anh cũng có một thời gian khá dài làm việc cho Facebook kể từ thời điểm đó. Tuy nhiên, vào tháng 9 năm ngoái, Brian Acton đã rời khỏi công ty để xây dựng sự nghiệp riêng. 

“Đã đến lúc”, Acton viết trên trang Twitter của mình, kèm theo hashtag #deletefacebook (xóa Facebook). Không quá khó để nhận ra Acton đang kêu gọi mọi người xóa đi tài khoản Facebook thông qua thông điệp này. 

Đáng chú ý Acton không phải là chuyên gia công nghệ duy nhất lên tiếng chỉ trích Facebook. Trước đó Roger McNamee, một nhà đầu tư vào Facebook và từng là cố vấn của CEO Mark Zuckerberg cũng đã lên tiếng khẳng định rằng Facebook “đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng niềm tin và điều này có thể phá hủy công ty”.

Su dung Facebook: Ban dang sa vao
 

"Vũng lầy" dữ liệu

Cho đến thời điểm này, Facebook đã chứng minh một điều luôn luôn đúng: Không có gì là miễn phí trong cuộc sống này cả. Có thể hàng ngày bạn vẫn lướt Facebook, comment và nhấn like, share những thứ mà bạn muốn share với danh nghĩa miễn phí và chỉ cần có kết nối mạng. Facebook trong thời gian gần đây thậm chí còn phát triển phương thức "hoàn toàn miễn phí" cho phép người dùng sử dụng mạng xã hội này khi không có kết nối dữ liệu cá nhân.

Nhưng có thể bạn chưa biết, tất cả dữ liệu của bạn trên Facebook đang bị khai thác theo nhiều cách khác nhau, và thường là bạn không hay biết gì về chuyện này. Câu chuyện không chỉ đến từ Facebook hay việc họ bán quảng cáo định hướng, cái kinh khủng hơn là không chỉ Facebook mà cả những bên thứ ba khác, chủ yếu là các công ty phân tích dữ liệu, đang thu thập data của hàng tỉ người dùng (Việt Nam không là ngoại lệ) để cung cấp cho các đối tác bán lẻ, các đơn vị ăn uống, các công ty online, công ty tài chính... nói chung những bên có nhu cầu biết chính xác từng người dùng Facebook thích hay ghét cái gì nhằm phục vụ cho việc kinh doanh.

Một khi bạn đã đặt chân lên Facebook là bạn đã đi vào vòng xoáy data khổng lồ này, không có cách nào để tránh khỏi trừ việc xóa tài khoản.

Su dung Facebook: Ban dang sa vao
 

Dữ liệu được thu thập ra sao?

Các công ty thu thập dữ liệu người dùng theo nhiều cách, có những cách được Facebook hỗ trợ chính thức, có những cách "ngầm" bên dưới mà có khi Facebook cũng đang không biết là họ bị lợi dụng.

Như CEO của Facebook có tiết lộ, từ năm 2007 đến 2013 họ có mở nền tảng Facebook Platform để các app bên thứ ba tận dụng những tính năng mạng xã hội. Cái đáng nói là một khi bạn đăng nhập vào các ứng dụng này, bạn đã cho phép nó có khả năng khai thác thông tin của chính bạn và bạn bè của mình. Ví dụ, nếu bạn có 1000 bạn bè trên Facebook, những ứng dụng này không chỉ thu thập được dữ liệu của bạn mà còn của 1000 người khác nữa. Vài trăm nghìn người dùng là ứng dụng đã thu thập được dữ liệu theo cấp số nhân.

Đến năm 2014, Facebook đã siết chặt hoạt động của các ứng dụng, chúng không còn khả năng khai thác thông tin của bạn bè người dùng nữa trừ khi những người bạn này cũng đã cho phép ứng dụng làm điều đó. Nhưng đặt vào bối cảnh đã còn hàng triệu ứng dụng khác nhau xuất hiện, thì Facebook vẫn để "xổng" một số ứng dụng cũ, khiến chúng tiếp tục truy xuất thông tin người dùng một cách trái phép mà không có sự đồng ý nào cả. Và cứ theo mạng lưới đó, thông tin bị rút ra, từng chút một.

Các fanpage, group Facebook cũng là những nguồn có thể bị khai thác để lấy thông tin của bạn. Một khi bạn đã đăng kí theo dõi một fanpage, họ có thể lấy được dữ liệu cá nhân trong trang hồ sơ của bạn ngay cả khi Facebook đã cấm chuyện này.

Su dung Facebook: Ban dang sa vao
 

Facebook luôn theo dõi bạn

Dữ liệu của bạn được dùng như thế nào?

Những dữ liệu mà các công ty khai thác dữ liệu thường thu thập của bạn và bạn bè bao gồm nhiều nhóm. Đầu tiên là thông tin cá nhân như tên, tuổi, giới tính, nghề nghiệp, tình trạng hôn nhân. Thứ 2, rộng lớn hơn rất nhiều, đó chính là dữ liệu về sở thích của bạn thông qua hình, video, bài post, các đường link bạn chia sẻ, những địa điểm bạn đã check in, những người bạn thường tương tác, những người có trong mạng lưới bạn bè của bạn... Và thứ quan trọng nhất, mang tính định danh, đó chính là địa chỉ email và số điện thoại.

Các thông tin nói trên cực kì có giá trị, vì họ định danh được bạn là ai và hồ sơ của bạn ra sao. Apple bảo mật khâu này khá tốt khi hồ sơ của người dùng đã bị làm rối và không thể định danh chính xác bạn là ai, nhà phát triển ứng dụng chỉ biết được rằng có ông A nọ 40 tuổi đang xài ứng dụng của mình trên iPhone 7 chứ không biết A là ai, ở đâu, nước nào, email là gì.

Một khi đã định danh được bạn, các công ty này sẽ đem dữ liệu đi bán cho - từ nhiều đến rất nhiều - đối tác khác nhau. Nhiều tổ chức tài chính cũng đang xài dữ liệu thu thập từ Facebook để đưa quyết định có cho vay hay không, điểm tín dụng là bao nhiêu, khả năng thu hồi vốn ra sao.

Chưa hết, con đường sự nghiệp của bạn cũng có thể bị khai thác thông qua Facebook. Bằng cách phân tích những status bạn đã post lên, các cột mốc công việc bạn đã ghi nhớ trên Facebook, những công ty khai thác dữ liệu có thể bán dữ liệu này cho các đơn vị tuyển dụng để họ hiểu hơn về con người của ứng viên, tính cách của bạn tích cực hay tiêu cực, bạn có hay nói xấu công ty hay không, từ đó quyết định tuyển hay loại. 

Không có gì là an toàn tuyệt đối khi bạn lên Facebook

Đừng nghĩ rằng bạn có thể chạy trốn. Bạn nghĩ rằng khi bạn không đăng bất kì thứ gì lên mạng thì các công ty dữ liệu sẽ không thể thu thập được dữ liệu. Đúng một phần thôi, đừng quên là bạn còn những người bạn khác. Chỉ cần họ tag bạn vào một tấm hình sau buổi đi chơi, hay đơn giản là chia sẻ cho bạn một bài hát mà họ thấy hay là xong.

Các công cụ "cào dữ liệu" (crawling) của những công ty bên thứ ba này rất mạnh, nó sẽ xác định được hành vi tag, chia sẻ đó và lập tức suy ra mối liên hệ giữa bạn và bạn bè. Thậm chí một thuật toán đủ tốt còn có thể đoán được bạn thích gì dựa trên sở thích của những người xung quanh.

Tất cả chỉ là vấn đề tâm lý học, những nghiên cứu về quan hệ xã hội và được khái quát lên để giải quyết bằng máy tính một cách nhanh chóng và có hệ thống. Bản thân Facebook cũng sử dụng những nghiên cứu đó cho các bộ máy gợi ý và engine dự đoán của mình.

Cách an toàn nhất để bạn thoát khỏi vòng xoáy dữ liệu này là vô hiệu hóa tài khoản Facebook, khi đó dữ liệu của bạn sẽ không còn được kết nối với người khác. Đây là lý do bạn nên gỡ bỏ quyền truy cập của các ứng mà bạn không rõ hoặc không nhớ đã đăng nhập khi nào.

Nguồn Tổng hợp


Cập nhật tin Đầu Tư, Bất Động Sản, tin nhanh kinh tế chứng khoán, kiến thức Doanh Nghiệp tại Fanpage.

Tin cùng chuyên mục

Tin nổi bật trong ngày

Tin mới