Điều gì xảy ra nếu USD đánh mất vị thế thống trị?

Tỉ trọng tài sản bằng USD trong dự trữ ngoại hối của thế giới giảm xuống 59% vào năm 2020, mức thấp nhất trong một phần tư thế kỷ. Năm ngoái cũng là năm thứ 5 liên tiếp tỉ trọng dự trữ đồng bạc xanh giảm liên tục, khi các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc và Nga đa dạng hóa việc nắm giữ ngoại tệ trong bối cảnh lo ngại về tương lai đồng USD.

Là một tài sản đáng tin cậy và có tính thanh khoản cao, trái phiếu chính phủ Mỹ từ lâu đã trở thành một lựa chọn phù hợp trong dự trữ ngoại hối, được các chính phủ và ngân hàng trung ương duy trì như một quỹ dự phòng trong trường hợp khẩn cấp về tiền tệ.

Nhưng dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho thấy đồng USD đang bắt đầu mất dần sức hút như một loại tiền tệ dự trữ. Khi COVID-19 làm trầm trọng thêm thâm hụt kép ở Mỹ, gây nghi ngờ về giá trị dài hạn của đồng USD, các nhà chức trách trên toàn thế giới đang bắt đầu đặt nặng hơn các tài sản bằng các loại tiền tệ thay thế cũng như các lựa chọn phi tiền tệ như vàng.

Một thương nhân trưng bày các tờ USD tại một qu ầy thu đổi ngoại tệ. Ảnh: Reuters.

Câu hỏi đặt ra là Mỹ phải trả giá như thế nào nếu quyền thống trị của đồng USD chấm dứt?

Nhà kinh tế học Paul Krugman, người phụ trách chuyên mục của tờ “The New York Times” và từng đạt giải Nobel, bày tỏ sự hoài nghi về việc sự thống trị của đồng USD sẽ kết thúc sớm. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng ngay cả khi đồng USD kết thúc sự thống trị của mình, điều này cũng có thể không gây ra những tác động thảm khốc đối với nền kinh tế Mỹ.

Theo ông Paul Krugman, sự thống trị của đồng USD dường như không ảnh hưởng nhiều đến tỉ lệ lãi suất đối với các khoản nợ của Mỹ và có rất ít lý do để tin rằng giá trị của đồng USD sẽ sụp đổ nếu đồng tiền này không còn được coi là đồng tiền quốc tế chính.   

Sau khi xem xét một loạt yếu tố liên quan đến tính dễ bị tổn thương, bao gồm cả tỉ lệ lãi suất và biến động tiền tệ đối với vị thế của đồng USD, chuyên gia kinh tế Krugman cho rằng khả năng kết thúc sự thống trị của đồng USD khó có thể tác động mạnh đến nền kinh tế Mỹ. 

Hoạt động kinh tế của Vương quốc Anh phần lớn không liên quan đến việc kết thúc sự thống trị của đồng bảng Anh. Hơn nữa, các thành viên kinh tế quan trọng trên toàn cầu như Canada và Australia dường như không bị ảnh hưởng bởi việc họ không kiểm soát một loại tiền tệ thống trị trên thế giới.             

Nhà khoa học chính trị Henry Farrell của Đại học Johns Hopkins và những người khác cũng cho rằng, việc bảo vệ sự thống trị của đồng USD ít liên quan đến sự thịnh vượng và hoạt động kinh doanh của người Mỹ, mà liên quan nhiều hơn đến việc “vũ khí hóa” sự phụ thuộc lẫn nhau. 

Sự thống trị của đồng USD kết hợp với các công cụ giám sát và phân tích kỹ thuật số tiên tiến giúp chính phủ Mỹ có cái nhìn sâu sắc chưa từng có về hoạt động kinh tế quốc tế. Điều này cho phép Mỹ áp dụng chính xác các biện pháp trừng phạt chống lại đối thủ, giám sát việc tránh thuế và trốn thuế, đồng thời theo dõi việc buôn bán quốc tế đối với vũ khí, ma túy và các hàng hóa bất hợp pháp khác.  

Bên cạnh đó, đồng USD vẫn là tiền tệ ưu việt của thế giới và được sử dụng rộng rãi trong thương mại quốc tế. Các mặt hàng cơ bản như dầu mỏ và đồng thường được định giá bằng USD.

Trong khi việc tích hợp các lĩnh vực tài chính và không gian mạng mang lại cho Mỹ sức mạnh cưỡng chế đặc biệt trong 3 thập kỷ qua, khả năng vũ khí hóa hệ thống tài chính quốc tế của các cường quốc có từ rất lâu đời.

Sự suy yếu của sức mạnh tài chính hầu như sẽ tương tự sự tiêu tan của mọi loại quyền lực khác. Có một trường hợp nghi ngờ rõ ràng là liệu các tổ chức tài chính có giống như các tổ chức quốc tế khác hay không, do nhu cầu quản lý cẩn thận của các ngân hàng trung ương và mức độ độc lập với chính phủ của họ.

Tuy nhiên, sự giàu có ngày càng tăng của các quốc gia khác không đánh dấu sự diệt vong đối với Mỹ. Điều đó không có nghĩa là Mỹ đang trở nên nghèo hơn - chỉ là các quốc gia khác đang trở nên giàu có hơn.

Liệu toàn cầu hóa có thể tồn tại trong một hệ thống tài chính đa cực hay không vẫn là điều chưa chắc chắn. Câu hỏi này có thể sẽ khiến các chủ ngân hàng và các nhà hoạch định chính sách khác phải bận tâm trong vài thập kỷ tới.

Có thể bạn quan tâm:

Liệu đồng USD có tiếp tục suy yếu?