Điều gì sẽ xảy ra nếu Anh rời EU mà không có thỏa thuận nào?

Brexit cứng

Liên hiệp Anh và EU đang cùng xây dựng một hiệp ước rời bỏ và thỏa thuận khung về thương mại trong tương lai. Nhưng cách biệt giữa hai bên là quá lớn. Và rất có khả năng xảy ra việc hai bên thống nhất một thỏa thuận nhưng Nghị viện Anh lại phủ quyết nó. Tuy nhiên, Điều 50 quy định rằng việc rời bỏ sẽ tự động diễn ra trừ phi có thỏa thuận nhất trí để kéo dài thời gian. Vậy Anh có thể sẽ rời EU vào tháng 3 năm sau mà không có thỏa thuận nào cả: một Brexit chênh vênh bên bờ vực. Điều đó có nghĩa là sao?

4.300 Bảng là chi phí mà mỗi hộ gia đình Anh phải chịu khi nước này rời Liên minh châu Âu

Những người ủng hộ Brexit cứng rắn sẽ hài lòng với ý tưởng này. Họ nói rằng Anh sẽ làm tốt việc giao thương với EU dựa trên các điều khoản của Tổ chức thương mại thế giới WTO, giống như các nước thuộc thế giới thứ ba. Họ sẵn sàng vứt bỏ mọi luật và quy định của EU để có một thứ mà có người gọi là Brexit “sạch”.

Nhưng vì đã có rất ít chuẩn bị cho một Brexit không có thỏa thuận, rất có thể sẽ xảy ra tình trạng vô trật tự. Quy định của cả EU và WTO đều đòi hỏi kiểm tra hải quan và thuế quan trên phần lớn các giao dịch thương mại hai chiều, điều này sẽ gây nên các hàng dài chờ đợi tại Dover (thị trấn cảng quan trọng của Anh) và làm gián đoạn chuỗi cung ứng tức thời (Just-in-time), đồng thời cũng áp đặt một biên giới hành chính tại Ireland.

Anh cũng sẽ phải rời khỏi các cơ quan quản lý của EU cho những vấn đề như an toàn hàng không, dược phẩm, nhiên liệu hạt nhân, kiểm tra thực phẩm và xe; và sẽ không đủ thời gian để tạo ra các cơ quan kiểm soát của riêng mình. Điều đó có nghĩa là máy bay có thể không được phép cất cánh, các đồng vị phóng xạ để trị ung thư sẽ không được nhập khẩu, trong khi nhập khẩu thực phẩm và xuất khẩu xe bị gián đoạn.

Không lối thoát

Chính quyền của bà May đã hứa sẽ ban hành các hướng dẫn cho doanh nghiệp và cá nhân về các hậu quả có thể xảy ra. EU cũng đã phát hành các lời khuyên để lập kế hoạch dự phòng cho tình huống này. Đã có những lời đồn về việc dự trữ thực phẩm, thuốc men và trưng dụng chỗ đậu xe tải dọc theo đường cao tốc ở Hạt Kent (nơi có thị trấn cảng Dover). 

Tuy nhiên, phần lớn các cuộc thảo luận chỉ là một dạng chiến thuật, không phải là thực sự. Không một nhà đàm phán nào thực sự muốn có Brexit không thỏa thuận. Bà May hi vọng việc nhắc tới một kịch bản như vậy sẽ cho bà một lợi thế để thuyết phục EU mềm dẻo hơn với kế hoạch Chequers của bà, trong đó có việc ký kết các thỏa thuận thương mại, cho phép Anh tiếp cận đầy đủ lãnh vực hàng hóa của thị trường chung châu Âu.

Bà May cũng muốn thuyết phục các nghị sỹ trong đảng của bà cũng như các cử tri rằng họ nên ủng hộ kế hoạch của bà vì lựa chọn duy nhất còn lại là một Brexit không thỏa thuận đầy u tối.

Nhưng có vẻ như chẳng có gì có tác dụng. Bà May hiện đang nhận ra rằng lãnh đạo các nước EU đang ủng hộ Nghị viện châu Âu từ chối phần lớn kế hoạch Chequers. Họ cho rằng không có thỏa thuận nào sẽ là một lựa chọn tồi tệ đến mức bà May sẽ phải nhượng bộ nhiều hơn và đồng ý các điều khoản do Brussels đưa ra.

Trong lúc đó, nhiều nghị sỹ và cử tri lại nghĩ rằng kế hoạch Chequers đã nhường nhịn EU quá nhiều. Cuối cùng thì một Brexit không thỏa thuận có lẽ sẽ không xảy ra, nhưng những tháng đầu năm sau sẽ khá căng thẳng thần kinh. Và cho dù Anh có kịp rời EU với một thỏa thuận, vực thẳm có lẽ sẽ không biến mất hoàn toàn. Vì sau đó sẽ là giai đoạn chuyển đổi kéo dài tới tháng 12/2020, tại thời điểm đó nguy cơ về việc rời khỏi EU mà không có một thỏa thuận thương mại hoàn chỉnh sẽ quay trở lại.

Nguồn Economist