Dịch tả lợn Châu Phi, ai là người hưởng lợi?

Trong báo cáo mới nhất của mình, công ty chứng khoán VnDirect cho rằng, dịch tả lợn Châu Phi tác động tiêu cực đến các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, tuy nhiên những doanh nghiệp lớn trên sàn lại được hưởng lợi...

Nguồn cung giảm mạnh sẽ đẩy giá lợn hơi lên cao

Số liệu từ Agromonitor, giá lợn hơi tại Việt Nam bắt đầu hồi phục từ tháng 05/2019 sau khi giảm 30-40% từ mức đỉnh tháng 02 do dịch tả lợn châu Phi (ASF) bùng phát. Tại thời điểm ngày 15/09, giá lợn hơi đạt mức trung bình 45.000-50.000 đồng/kg ở miền Bắc (tăng 60% so với mức đáy tháng 5) và 36.000-45.000 đồng/kg ở miền Nam (tăng 42% từ tháng 5). Nguyên nhân là do nguồn cung sụt giảm mạnh với việc 4,5 triệu con lợn (10-12% nguồn cung) đã bị tiêu hủy cho tới cuối tháng 08/2019 trong khi người dân vẫn còn do dự về việc tái đàn.

Có sự chênh lệch giá giữa 2 miền Bắc và Nam do dịch bệnh xảy ra ở miền Bắc trước và lan dần về phía Nam, nên hiện tại khi miền Bắc đã dần kiểm soát được dịch thì giá lợn miền Bắc hồi phục sớm hơn và mạnh hơn khu vực miền Nam.

Nhu cầu tăng cao, giá thịt lợn có thể tăng mạnh về cuối năm

Công ty nghiên cứu thị trường Ipsos Business Consulting ước tính rằng quy mô đàn nái trên cả nước đã giảm khoảng 30% so với cùng kỳ, trong đó các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ là đối tượng chịu tác động lớn nhất từ dịch tả lợn. Rabobank cũng dự báo sản lượng lợn tại Việt Nam cả năm 2019 có thể giảm 15-19% so với cùng kỳ.

Ipsos ước tính Việt Nam có thể thiếu hụt 500.000 tấn thịt heo (tương đương 20% tổng nhu cầu thị trường) trước Tết Nguyên đán do nguồn cung chưa hồi phục, trong khi nhu cầu tiêu thụ quy mô lớn tăng trở lại (các trường học bắt đầu năm học mới từ tháng 09 và dịp Tết Nguyên đán cuối tháng 01/2020).

Ngoài ra, VnDirect đánh giá giá lợn hơi trong nước cũng có khả năng chịu ảnh hưởng từ việc nguồn cung sụt giảm ở Trung Quốc (cũng do sự bùng phát của dịch tả lợn châu Phi). Số liệu của Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Trung Quốc cho thấy số lợn nuôi nước này tính ở thời điểm cuối tháng 06/2019 thấp hơn 25,8% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó số lợn nái giảm 26,7%. Điều này dẫn đến giá lợn tại Trung Quốc tăng mạnh thời gian trở lại đây với mức giá hiện tại trung bình 80.000 -90.000 đồng/kg (tăng hơn gấp đôi kể từ tháng 6 năm 2019). Sự chênh lệch giá này có thể đẩy mạnh việc các thương lái Trung Quốc mua lợn từ Việt Nam. Tuy nhiên, giao dịch xuất nhập khẩu qua đường tiểu ngạch thường không được thống kê đầy đủ, do vậy khó có thể định lượng được tác động của nhân tố này lên giá lợn trong nước.

Bên cạnh đó, trong trường hợp căng thẳng thương mại Mỹ - Trung dịu bớt và giảm thuế xuất khẩu thịt lợn từ Mỹ sang Trung, nguồn cung tại Trung Quốc có thể cải thiện và làm chậm lại đà tăng giá.

VnDirect cho rằng giá lợn hơi đã chạm đáy và sẽ duy trì xu hướng tăng cho tới đầu năm 2020, nhờ đó các hộ chăn nuôi quy mô lớn và chưa nhiễm bệnh sẽ được hưởng lợi.

Ai là người hưởng lợi từ dịch tả lợn Châu Phi?

Theo đánh giá của VnDirect, các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ sẽ chịu tác động nhiều nhất từ sự bùng phát của dịch bệnh do thiếu các biện pháp phòng ngừa và thực hành an toàn sinh học. Theo đó, doanh nghiệp quy mô lớn, áp dụng các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt, chưa ghi nhận dịch bệnh như Dabaco (DBC VN), Masan Meatlife (chưa niêm yết, MML, công ty con của Masan Group), CP Vietnam (chưa niêm yết) sẽ được hưởng lợi từ việc giá lợn tăng trở lại. Các công ty có mảng chăn nuôi gia cầm như Dabaco, CP Việt Nam cũng có khả năng đẩy mạnh việc tiêu thụ gia cầm như một sản phẩm thay thế cho thịt lợn.

Trong số 3 doanh nghiệp chăn nuôi niêm yết trên sàn, VnDirect cho rằng Dabaco sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ sự phục hồi của giá lợn. Chủ yếu do Dabaco chịu ảnh hưởng từ biến động giá lợn nhiều nhất trong số các doanh nghiệp niêm yết khi 30% doanh thu 2018 của công ty đến từ phân khúc lợn giống và lợn thịt. Chưa kể đến phần doanh thu từ thức ăn chăn nuôi cho lợn, với sản lượng thức ăn chăn nuôi cho lợn chiếm trên 50% tổng sản lượng thức ăn chăn nuôi cả năm. Tỷ trọng doanh thu của mảng chăn nuôi trong doanh thu thuần các công ty khác như Vilico (VLC VN) và Hòa Phát (HPG VN) chỉ ở mức thấp, tương ứng 2,0% và 8,2%. Với Masan Meatlife (MML), công ty mới chỉ tham gia thị trường chăn nuôi và chế biến thịt kể từ năm 2018, do đó mảng này vẫn chưa đóng góp nhiều vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Phần lớn trang trại của Dabaco nằm ở các tỉnh phía Bắc (Bắc Ninh, Hà Tĩnh, Tuyên Quang), là khu vực dịch tả lợn bùng phát sớm hơn và hiện tại số lượng các ổ dịch mới đã giảm. Giá lợn ở miền Bắc đã hồi phục nhanh hơn ở miền Nam về mức tương đương với đầu năm.

VnDirect dự báo giá lợn ở miền Bắc vẫn sẽ duy trì ở mức cao cho đến năm 2020 do thiếu hụt nguồn cung;  việc hạn chế vận chuyển giữa các tỉnh để ngăn chặn sự mở rộng của dịch bệnh sẽ ổn định giá bán tại từng vùng/địa phương và cuối cùng là xuất khẩu tiểu ngạch sang Trung Quốc có thể làm nguồn cung miền Bắc giảm cục bộ.

Trong một bài phỏng vấn gần đây, chủ tịch công ty Dabaco kỳ vọng rằng giá lợn sẽ tăng trong bốn tháng cuối năm 2019 và kéo dài trong 2020, giúp công ty hoàn thành kế hoạch lợi nhuận cả năm 2019 là 356 tỷ đồng (tương đương cùng kỳ, 6T/2019 mới chỉ đạt 27,6 tỷ đồng).

►Thị trường thịt lợn hiện ra sao trước dịch tả?