Vì sao Trung Quốc lại áp thuế cao lên đậu tương Mỹ?

Vì sao lại là đậu tương?

Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể sẽ chịu áp lực từ phía các nông dân Mỹ và giảm các biện pháp cứng rắn với Trung Quốc, sau khi Bắc Kinh đáp trả các hình phạt của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc bằng việc áp mức thuế 25% lên 106 mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ, trong đó có đậu tương. Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng cho rằng đây là "quân bài lớn nhất" của Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại với Mỹ.

Khi được áp dụng, mức thuế bổ sung này sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến Washington và các nông dân Mỹ, khi mà giá trị xuất khẩu đậu tương từ Mỹ vào Trung Quốc đạt tới 14 tỷ USD mỗi năm. Và nông dân trồng đậu tương Mỹ đã đối mặt với biên lợi nhuận rất thấp trước khi Trung Quốc áp đặt các biện pháp trả đũa.

Ông Allan von Mehren, nhà kinh tế Trung Quốc tại Danske Bank Markets, có trụ sở tại Đan Mạch, cho biết Trump sẽ cảm thấy sức nóng ở quê nhà khi những người nông dân trồng đậu tương tại Mỹ sẽ là những người bị thiệt hại nặng. Họ chính là những người ủng hộ ông Trump mạnh mẽ nhất trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Von Mehren cho biết: "Mỗi bên đang sử dụng đến những quân bài lớn nhất của mình”.

Paul Burke, giám đốc khu vực Bắc Á của Hội đồng xuất khẩu đậu tương Mỹ, cho hay không có gì ngạc nhiên khi Bắc Kinh đưa đậu nành Mỹ vào danh sách áp thuế.  Bắc Kinh đã tuyên bố rõ ràng vào tháng 9.2017 rằng đậu nành Mỹ có thể bị ảnh hưởng trong một cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung.

Nhưng Burke cho biết điều đáng tiếc là những động thái này sẽ không chỉ ảnh hưởng đến cả người nông dân Mỹ mà còn chính các nhà chế biến và tiêu thu đậu nành Trung Quốc. Burke nói: "Mô hình của chúng tôi cho thấy điều này sẽ có tác động khá lớn đến lượng đậu nành Mỹ mà Trung Quốc có thể sẽ nhập khẩu".

Nếu cuộc xung đột leo thang và Bắc Kinh tăng thuế đậu nành Mỹ lên 30%, xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc có thể giảm tới 70%, theo dự đoán của hội đồng.

Mặc dù các lô hàng đậu tương của Mỹ đã được lên kế hoạch cho đến nay vẫn không bị ảnh hưởng bởi thuế trả đũa của Trung Quốc, giá của vụ mùa hiện tại đã giảm tới 5,3% trên sàn giao dịch hàng hóa Chicago - mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 7 năm 2016.

Theo Burke, nếu Trung Quốc thi hành việc áp thuế, nông dân Mỹ có thể tăng xuất khẩu đậu nành sang Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan và các thị trường khác, nhưng một động thái như vậy sẽ xảy ra chỉ sau khi ngành công nghiệp Mỹ bị ảnh hưởng.

Chấp nhận thiệt hại trong ngắn hạn để đổi lấy lợi ích dài hạn

Các biện pháp của Bắc Kinh được đưa ra sau khi chính quyền Trump áp dụng những biện pháp tương tự đối với hàng hoá của Trung Quốc - một động thái mà Washington viện cớ là xuất phát từ kết quả của một cuộc điều tra bởi Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ  về việc ăn cắp quyền sở hữu trí tuệ của Trung Quốc.

Bên cạnh đậu nành, các biện pháp thương mại trả đũa khác cũng đã nhắm tới các mặt hàng chủ yếu như máy móc sản xuất của Trung Quốc và các sản phẩm thịt lợn của Mỹ.

Ông Erland Ek, nhà quản lý của China Policy, một công ty tư vấn ở Bắc Kinh cho biết, Trung Quốc có thể sẵn sàng chấp nhận những tác động tiêu cực của việc áp thuế đậu nành nếu chúng có thể khiến ông Trump phải ngồi vào đàm phán. 

Ek nhận định dù Trung Quốc cũng bị thiệt hại nhưng họ cho rằng cộng đồng đậu tương Mỹ sẽ rất lo ngại, và có thể gây áp lực với ông Trump. Ông cho biết: "Bằng việc đưa đậu nành vào cuộc chơi, Trung Quốc dường như đang báo hiệu rằng họ sẵn sàng chấp nhận chịu thiệt trong ngắn hạn để giành chiến thắng trong dài hạn". Ek nói rằng Trung Quốc đã thay đổi chính sách trợ cấp để thúc đẩy sản xuất đậu nành trong nước, đẩy nhanh chiến lược dài hạn để "làm giảm sự phụ thuộc vào đậu nành của Mỹ".

Nhưng đậu nành trong nước của Trung Quốc không phải là loại biến đổi gen như đậu nành Mỹ và chúng có giá đất đỏ hơn đối với các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi. Tommy Wu, nhà kinh tế học kinh tế học Oxford Economics nhận định Trung Quốc có thể sẽ phải sử dụng kho dự trữ đâu tương trong ngắn hạn và chuyển  sang nhập khẩu từ các nước Braxin và Argentina trong dài hạn.

Wu cho biết ông không rõ "liệu các nước này có đủ khả năng để đáp ứng đủ nhu cầu của hay không. Nhưng thuế quan sẽ làm tăng lạm phát lương thực trong nước vì giá đậu tăng lên tăng lên".

Nguồn SCMP