Nguồn vốn thấp, không đáp ứng đủ nhu cầu 3.000 startup

Trưởng phòng Kế hoạch Tài chính, Cục phát triển thị trường, Bộ Khoa học và Công nghệ, bà Phan Hoàng Lan, tại Hội thảo về tài chính cho đổi mới sáng tạo cuối tuần trước, nói rằng, nguồn vốn đầu tư cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam còn rất khiêm tốn.

Năm 2017, khu vực Đông Nam Á thu hút được khoảng 7,86 tỉ đô la Mỹ đầu tư vào startup, trong đó, Việt Nam chiếm không đến 1% nguồn vốn này, bà Lan dẫn nghiên cứu của TechinAsia.

Hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam được cho là phát triển đúng hướng. Năm 2017, đã có 92 startup Việt gọi được vốn đầu tư mạo hiểm với tổng giá thị lên tới hơn 290 triệu đô la Mỹ, tăng tới 85% về số thương vụ và 42% về giá trị so với năm trước đó.

Hiện nay, số startups tại Việt Nam đã tăng gần 8 lần trong 6 năm qua, từ khoảng dưới 400 doanh nghiệp trong năm 2012 lên tới 3.000 doanh nghiệp năm 2017, theo nghiên cứu của Topica Founder Institute.

Tuy nhiên, nếu so sánh số lượng startups ngày càng tăng với tổng giá trị đầu tư đạt được ở mức thấp, cho thấy hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam mới phát triển ở giai đoạn đầu.

Theo quan sát của bà Lan, dòng vốn vào khởi nghiệp sáng tạo vẫn đang chạy, nhưng ở nhiều dạng thức khác nhau và chủ yếu quy mô nhỏ dưới 1 triệu USD, rất ít thương vụ nhận được đầu tư với số vốn hơn 10 triệu USD. Đến nay, chưa có startup nào  bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng.

Việc vốn đầu tư vẫn chảy vào doanh nghiệp khởi nghiệp, nhưng ở mức thấp, đã không đáp ứng được nhu cầu tài chính cho 3.000 startup, nguyên nhân chính làm cho 80-90% starup thất bại ngay giai đoạn đầu khởi nghiệp.

Một nghiên cứu giữa Phần Lan và Việt Nam về xây dựng hệ sinh thái và cơ chế tài chính cho khởi nghiệp (IPP2) cho thấy, các startup rất cần phải được bơm vốn ngay giai đoạn đầu của chu kỳ phát triển.

Các chuyên gia thực hiện nghiên cứu này đều chắc chắn rằng: Nếu nhà nước chịu đầu tư và chấp nhận thất bại, nền kinh tế sẽ phát triển mạnh hơn bằng việc tạo ra những mô hình kinh doanh mới, cùng nhiều việc làm mới. 

Bà Lan, người được Forbes Việt Nam vinh danh trong Danh sách Under 30 năm 2017, nói rằng: “Tại Việt Nam, kể từ năm 2015 đến nay, chưa có nhiều nguồn vốn tài trợ của Nhà nước vào khởi nghiệp”.

Bà Lan cũng nói Nhà nước mới chỉ chú ý đầu tư vào những startup ở giai đoạn giữa của quá trình phát triển, trong khi ba giai đoạn một startup buộc phải trải qua là tìm hiểu thị trường, đưa sản phẩm tới thị trường và mở rộng sản phẩm.