Hủy
Công Nghệ

Siêu ứng dụng: WeChat, Go-Jek và các đối thủ cạnh tranh để làm tất cả ở châu Á

Trang Lê Thứ Tư | 04/09/2019 10:00

Các tài xế Go-Jek chờ lấy đơn đặt hàng tại một quán cà phê ở Jakarta. Ảnh: Reuters.

Sự thành công của WeChat đã tạo cảm hứng cho các công ty ở khắp Châu Á phát triển những ứng dụng tất cả trong một, hiện tượng "siêu ứng dụng".
 

Từ những mô hình sơ khai

Michael Xu như bị dính phải 'bùa mê'. Ngay sau khi tới thăm họ hàng tại Trung Quốc năm 2017, nhà phát triển trò chơi từ Toronto đã quyết định đi nửa vòng trái đất  tới nền kinh tế số 2 thế giới, để học cách phát triển trò chơi cho ứng dụng  WeChat.

"WeChat thực sự là một nền tảng khổng lồ tại Trung Quốc", Xu chia sẻ với Nikkei Asian Review trong một bài phỏng vấn. 

Chàng trai 28 tuổi người Canada có một nửa dòng máu Trung Quốc rất ấn tượng với cách họ hàng của anh dùng cùng một ứng dụng cho mọi thứ, từ thanh toán hóa đơn, trò chuyện với bạn bè cho tới gọi đồ ăn. "Ngay cả ông nội 88 tuổi của tôi cũng sử WeChat rất thành thục" anh nói. "Ông sử dụng nó để gọi cho tôi và chia sẻ hình ảnh và bài viết mọi lúc".

Vì vậy, khi Xu quyết tâm thâm nhập vào thị trường trò chơi Trung Quốc vào năm ngoái, bước đầu tiên của anh là tham gia khóa học lập trình WeChat tại Thượng Hải. "Tất cả mọi người ở Trung Quốc đều đã sử dụng WeChat," Xu nói. "Việc cho họ chơi các trò chơi của chúng tôi trên WeChat dễ dàng hơn nhiều, thay vì yêu cầu người dùng tải xuống một ứng dụng khác."

Chiến lược của Xu là một minh chứng hoàn hảo cho sức mạnh của WeChat, ứng dụng thuộc Tencent, tại quốc gia tỉ dân. Hiện nay, nó có khoảng 1,1 tỉ người dùng. Hãy tưởng tượng tất cả ứng dụng như WhatsApp, Apple Pay, Uber, Facebook hay Expedia gộp vào làm một, đó chính là WeChat.

Và sự thành công của WeChat đã tạo cảm hứng cho các công ty ở khắp Châu Á phát triển những ứng dụng tất cả trong một của riêng mình, hiện tượng "siêu ứng dụng".

Dù vậy, sự tiện lợi cũng có cái giá của nó. Nhiều chuyên gia tin rằng sự ra đời của những ứng dụng như WeChat sẽ giết chết tính cạnh tranh và sự sáng tạo.

Mặc dù không ai đếm được chính xác số lượng siêu ứng dụng ở châu Á, nhưng chúng đang xuất hiện ở khắp nơi. Myanmar, nơi mới được quyền truy cập internet vào năm 2000, đã sử dụng ứng dụng Zalo của Việt Nam, vốn khởi đầu như một công cụ nhắn tin và sẽ sớm cho phép mua sắm và thanh toán điện tử. Tại Ấn Độ, tập đoàn Reliance đã tuyên bố đầu năm nay rằng họ sẽ giới thiệu một ứng dụng với 100 dịch vụ tích hợp.

"Siêu ứng dụng đã trở thành một phương thức kinh doanh ở châu Á", Vishal Harnal, một đối tác quản lý tại 500 Startups, một công ty đầu tư mạo hiểm, ở Singapore cho biết.

Hàng triệu người tại các thị trường mới nổi của Châu Á đã bỏ qua kỉ nguyên của máy tính để tiến thẳng tới kỉ nguyên của smartphones. Sử dụng ứng dụng đối với họ là một điều gì đó rất tự nhiên.

Cùng thời điểm, thị trường ứng dụng nhiều tỉ USD đã thu hút sự cạnh tranh mạnh mẽ. Chỉ tính riêng ở Trung Quốc, hiện có khoảng hơn 4 triệu ứng dụng, theo thống kê của Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin nước này.

Các nhà phân tích nhận định với nhiều công ty, siêu ứng dụng là một cách để thu hút người dùng giữa một "biển" lựa chọn và "khoá" họ lại.

Amalia Ayuningtyas, một nhà tư vấn ở Jakarta, là bằng chứng sống cho thấy chiến thuật này hiệu quả. Ban đầu, cô đã tải xuống Go-Jek, siêu ứng dụng của Indonesia, để gọi taxi hay xe máy. Cô chỉ muốn đi qua giờ cao điểm thật nhanh [đường phố tại Indonesia rất đông đúc], nhưng cô gái 27 tuổi sớm thấy mình đang thử các tính năng khác của ứng dụng, bị dụ dỗ bởi các voucher mua hàng của Go-Jek.

Bây giờ, Ayuningtyas sử dụng ví di động GoPay để trả tiền cho các chuyến đi, đặt bữa ăn trên GoFood và gửi tài liệu bằng GoSend. Thỉnh thoảng, cô ấy đặt một nhân viên mát xa thông qua GoMassage và gọi người dọn phòng thông qua GoClean. Bất cứ khi nào số dư tín dụng trên điện thoại sắp hết, cô ấy sẽ nạp tiền thông qua GoPulsa.

"Tôi là một tín đồ của Go-Jek", Ayuningtyas nói và cho biết thêm, gần 20% chi tiêu hàng tháng của cô là thông qua ứng dụng.

Ajey Gore, Giám đốc công nghệ của Go-Jek, chia sẻ trong một cuộc hội thảo ở Hồng Kông rằng, Go-Jek đang xử lý 2,5 triệu yêu cầu của người dùng ở bất kì một thời điểm nào, thông qua 21 dịch vụ tích hợp. "Khi bạn đạt đến quy mô như trên, bạn làm gì cũng được", Gore nhấn mạnh.

Bán nhiều dịch vụ trên một nền tảng giúp tiết kiệm chi phí trong khi lại giúp loại bỏ đối thủ. Foodpanda, một công ty giao đồ ăn lớn có trụ sở ở Đức, đã phải đóng cửa tại Indonesia vào năm 2016 khi Go-Jek và Grab bắt đầu triển khai dịch vụ tương tự.

Sieu ung dung: WeChat, Go-Jek va cac doi thu canh tranh de lam tat ca o chau A
Một số siêu ứng dụng ở Châu Á. Nguồn: Nikkei

Đầu năm nay, Honestbee, một công ty Singapore, cũng ngưng dịch vụ giao đồ ăn trong một đợt cơ cấu chiến lược. Honestbee đã có thể muốn bán lại mảng dịch vụ này cho Grab hoặc Go-Jek, tuy nhiên công ty từ chối bình luận về điều này.

Các nhà đầu tư cũng đang chú ý đến những siêu ứng dụng với nhiều tâm lý đón nhận. "Các nhà đầu tư mạo hiểm Trung Quốc thường đùa rằng là nếu đó là một ứng dụng tương tác trực tiếp với khách hàng, có lẽ nó không đáng để chúng ta quan tâm", một nhà đầu tư với một công ty đầu tư mạo hiểm lớn ở giai đoạn đầu tại Bắc Kinh nói.

"Dù sao họ cũng sẽ không thể tồn tại trong cuộc cạnh tranh với WeChat và Alipay", nhà đầu tư này nói. "Những người khổng lồ này đã rất mạnh mẽ với quyền kiểm soát lối vào của nhiều lĩnh vực, và họ đang ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn."

Người tiêu dùng thường bị buộc phải sử dụng một số siêu ứng dụng, dù có thích hay không. Tại Hàng Châu, một số nhà hàng, quán cà phê và siêu thị chỉ chấp nhận dịch vụ thanh toán điện tử. Tương tự như vậy, rất ít người mang chồng danh thiếp đến các hội nghị ở Trung Quốc, họ chỉ đơn giản là thêm nhau trên WeChat.

Thị trường ngày càng mở rộng

Với hai trong số ba người Trung Quốc sử dụng WeChat, ứng dụng này "rất phổ biến" đến nỗi về cơ bản nó đã trở thành một "tiện ích công cộng", Matthew Brennan, Giám đốc điều hành của China Channel, công ty tư vấn công nghệ có trụ sở tại Thượng Hải, chuyên về tiếp thị dựa trên WeChat, nói. "Nó giống như số điện thoại, nước, gas và điện của bạn," Brennan nói.

Mặc dù đã rất phổ biến, WeChat vẫn đang tiếp tục mở rộng. Tencent mới đây đưa ra cho các công ty và nhà phát triển ứng dụng một chào mời khó cưỡng: Họ có thể phát triển các ứng dụng mini cho WeChat với giá rẻ hơn và nhanh hơn nhiều so với một ứng dụng truyền thống.

Nếu như một ứng dụng thông thường phải mất khoảng một tuần với một đội ngũ hoàn chỉnh để xây dựng, thì chương trình của WeChat khiến quá trình chỉ còn kéo dài 1 ngày với một hoặc hai nhân sự.

"Tận dụng những tính năng sẵn có như thanh toán hay nhắn tin giúp mọi thứ đơn giản hơn", Dounnan Hu, Giám đốc Le Wagon - trường lập trình Thượng Hải, nói.

Sieu ung dung: WeChat, Go-Jek va cac doi thu canh tranh de lam tat ca o chau A
Logo WeChat Pay, Alipay và các dịch vụ khác được hiển thị bên ngoài cửa hàng đồng hồ ở Hồng Kông. Ảnh: Reuters

Pony Ma, người sáng lập Tencent, nói vào tháng 11 năm ngoái rằng hơn 1 triệu ứng dụng mini đã xuất hiện trên WeChat kể từ năm 2017 khi Tencent bắt đầu triển khai chương trình. Alibaba, vốn cũng đã triển khai nền tảng app mini hồi năm ngoái, cũng thu hút được 100.000 ứng dụng trong bốn tháng đầu tiên.

Jeffey Towson, Giáo sư đầu tư Đại học Bắc Kinh, so sánh các siêu ứng dụng như một bất động sản co giá trị. "Mọi người đều phải đi qua nó", ông nói. "Nếu bạn muốn bán một thứ gì đó, bạn có thể cài đặt một ứng dụng trên điện thoại của mọi người, chúc may mắn với điều đó. Hoặc bạn có thể đặt một ứng dụng nhỏ trên WeChat. Chúng là một cánh cửa hiệu quả cho cuộc sống số của bạn."

"Vấn đề đặt ra là liệu các siêu ứng dụng có giết chết sự cạnh tranh như nhiều công ty khác đã làm hay không", Jason Davis, một giáo sư tại trường kinh doanh Insead, chia sẻ.

Các nhà phát triển ứng dụng và các nhà phân tích nhận định Tencent và Alibaba đều khá nguyên tắc về cách nắm giữ quyền lực. Cả hai đều cho phép bất kì ai cũng được tham gia hệ sinh thái của mình với một "mức phí hợp lý". Thế nhưng, cũng có một số "luật bất thành văn".

Chẳng hạn, các cửa hàng điện tử chạy trên WeChat không thể chấp nhận thanh toán qua Alipay và ngược lại. Ngoài ra, các nhà khai thác ứng dụng mini được kỳ vọng ​​sẽ không cạnh tranh với chủ nhà. Năm ngoái, Tencent đã gây chú ý bằng cách tạm dừng một số ứng dụng video ngắn, bao gồm cả đối thủ cạnh tranh lớn TikTok trên WeChat.

Mặc dù phía Tencent nói rằng họ làm vậy theo yêu cầu của chính quyền về các nội dung trên mạng xã hội không đạt yêu cầu, phía ByteDance, công ty mẹ của TikTok, lại cho rằng Tencent chỉ đang cố tìm ra một cái cớ.

Trong khi nhiều người lo ngại siêu ứng dụng sẽ giết chết  sáng tạo, không ít lại tỏ ra lạc quan. "Tôi ước gì mọi thứ đơn giản như thế", Hian Goh, người đồng sáng lập quỹ Openspce Ventures, nói.

Sieu ung dung: WeChat, Go-Jek va cac doi thu canh tranh de lam tat ca o chau A
Quy mô nền kinh tế di động châu Á - Thái Bình Dương 2018

"Tôi không ủng hộ quan điểm rằng những siêu ứng dụng sẽ giết chết sự sáng tạo. Có chăng, các nhà sáng tạo sẽ càng mạnh mẽ hơn", Goh nói thêm.

Thực tế, động thái của Tencent đã không làm tổn thương TikTok nhiều. Vào tháng 1, ứng dụng video ngắn này đã vượt qua Facebook và Instagram về lượt tải xuống, theo bộ theo dõi ứng dụng Sensor Tower. ByteDance, về phần mình, đã vượt qua WeWork, Airbnb và SpaceX để trở thành công ty khởi nghiệp có giá trị nhất thế giới, với định giá khoảng 75 tỷ USD, theo công ty nghiên cứu thị trường CB Insights.

Những công ty từng phụ thuộc vào siêu ứng dụng để có người dùng như ông lớn gọi xe Didi Chuxing, giờ cũng đã có 90% cuộc gọi xe được thực hiện qua ứng dụng của riêng hãng này.

"Họ đều muốn có kết nối trực tiếp tới người dùng", Brennan, người từng viết một cuốn sách về siêu ứng dụng, nhận định. "Nếu không, việc kinh doanh của họ sẽ đối mặt với rất nhiều rủi ro".

Xu, nhà làm video game từ Canada, dù thế vẫn giữ ý định phát triển ứng dụng trên WeChat. Nhưng anh sẽ tìm thêm các phương án dự phòng.

"Chúng tôi cũng sẽ có các ứng dụng chơi game của mình trên Apple Store, Google Play và nhiều nền tảng khác", ông nói. "WeChat là một kênh tuyệt vời, nhưng chúng tôi sẽ không dựa hoàn toàn vào nó."

Tiền điện tử do chính phủ Trung Quốc phát hành sẽ hoạt động như thế nào?

Tech Summit 2019: Quyền năng của ABCD

Nguồn Nikkei Asian Review


Cập nhật tin Đầu Tư, Bất Động Sản, tin nhanh kinh tế chứng khoán, kiến thức Doanh Nghiệp tại Fanpage.

Tin cùng chuyên mục

Tin nổi bật trong ngày

Tin mới