2023: Tỉ giá hạ nhiệt, tiền tệ nới lỏng

Năm 2022, VND đã mất giá gần 8,5% so với đồng USD. Tuy nhiên, so với nhiều quốc gia khác, sự mất giá của VND là không quá lớn. Một số quốc gia có đồng nội tệ mất giá mạnh như: Nhật (28,4%), Hàn Quốc (19,2%), Đài Loan (16,7%), Trung Quốc (14,2%), Thái Lan (14%) và Philippines (14%)... Đến những ngày cuối năm 2022, bằng nhiều biện pháp can thiệp cùng những yếu tố thuận lợi, tỉ giá VND/USD hạ nhiệt đáng kể.

Mặc dù vậy, sang năm 2023, tỉ giá hối đoái và lãi suất có thể vẫn còn chịu nhiều áp lực, đặc biệt là những yếu tố bất thường bên ngoài. Đó là rủi ro Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ thắt chặt tiền tệ mạnh hơn và lâu hơn so với kỳ vọng của thị trường nếu lạm phát hạ nhiệt không như kỳ vọng (do xung đột Nga - Ukraine leo thang, khủng hoảng lương thực, gián đoạn chuỗi cung ứng).

Gần đây, FED có quan điểm sẽ giảm tốc độ tăng lãi suất trong năm tới. Ảnh: Quý Hòa

Nhiều dự báo cho thấy, FED có thể sẽ có thêm những đợt tăng lãi suất tiếp theo, nhưng kỳ vọng các đợt tăng sẽ nhẹ và thưa hơn so với trước, từ đó khiến USD không còn tăng giá quá mạnh như trong năm 2022. Thực tế, gần đây, FED có quan điểm sẽ giảm tốc độ tăng lãi suất trong năm tới. Vì vậy, áp lực về lãi suất, tỉ giá và cán cân vãng lai được kỳ vọng hạ nhiệt. Ngoài ra, các cán cân thương mại và đầu tư nước ngoài cũng sẽ là yếu tố có thể tiếp tục tác động đến cân bằng tỉ giá VND/USD trong thời gian tới.

Giới phân tích trong nước đưa ra một số kịch bản về tỉ giá theo các quyết định tăng lãi suất của FED. Theo đó, nếu lãi suất mục tiêu của FED (Fed Fund Rate Target) năm 2023 là 5%, lãi suất hiệu lực của FED được ước lượng khoảng 4,7%, tỉ giá ngân hàng thương mại là 25.609-25.857 VND/USD.

Nếu lãi suất mục tiêu của FED khoảng 5,25% và lãi suất hiệu lực được kỳ vọng ở mức 4,95%, tỉ giá ngân hàng thương mại là 26.106-26.355 VND/USD. Còn nếu lãi suất mục tiêu của FED khoảng 5,5% và lãi suất hiệu lực được kỳ vọng ở mức 5,2%, tỉ giá ngân hàng thương mại là 26.603-26.852 VND/USD.

Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế nhận định, sức ép lên tỉ giá cũng được giảm bởi các yếu tố khác như chỉ số USD có dấu hiệu tạo đỉnh. Hơn nữa, nếu một số quốc gia như Nhật, Trung Quốc cũng tăng lãi suất trong thời gian tới, thì USD sẽ giảm giá. Áp lực tỉ giá giảm cho phép Ngân hàng Nhà nước bơm thanh khoản vào hệ thống và ổn định mặt bằng lãi suất trong thời gian tới và đây là cơ hội để Việt Nam giảm lãi suất với các doanh nghiệp.

Việt Nam hiện chọn cách điều hành vĩ mô theo hướng chấp nhận lãi suất cao, điều hành chính sách tài khóa thận trọng, cẩn thận tín dụng. Dù FED đã tăng lãi suất 7 lần, tổng cộng 425 điểm, nhưng tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước mới tăng 200 điểm. Việt Nam cũng chấp nhận mức lạm phát cao hơn các năm trước (4,5%) để giữ ổn định tỉ giá. “Đầu năm 2023, lãi suất VND có thể vẫn phải điều chỉnh tăng theo USD. Kịch bản mong muốn là Mỹ sẽ đi vào suy thoái “nông và nhanh” để đến giữa năm 2023, Việt Nam đổi chiều chính sách tiền tệ. Khi đó, lạm phát, tỉ giá sẽ bớt căng thẳng và chính sách tiền tệ sẽ nới lỏng hơn để hỗ trợ cho tăng trưởng”, Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính, Tiền tệ Quốc gia,  nhận định. Mục tiêu của Chính phủ vẫn là giữ bình ổn tỉ giá, lãi suất và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công để hỗ trợ tăng trưởng.

Công ty Chứng khoán VNDirect dự báo, áp lực tỉ giá phần nào sẽ được giải tỏa từ giữa năm 2023, mặc dù sức mạnh USD vẫn sẽ duy trì ở mức tương đối trong cả năm 2023. Sự kết hợp giữa 2 xu hướng FED bớt “diều hâu” hơn từ giữa năm 2023 và dự trữ ngoại hối của Việt Nam cải thiện sẽ chặn đà giảm giá của VND, đồng thời hé mở khả năng tỉ giá cuối năm 2023 giảm 1-2%.

Sau giai đoạn căng thẳng của tỉ giá hối đoái tháng 10 và tháng 11, cặp ngoại hối VND/USD đã hạ bớt nhiệt độ và Ngân hàng Nhà nước đã bắt đầu chào mua lại ngoại tệ. Đây chính là thời điểm tốt để củng cố trở lại dự trữ ngoại hối quốc gia sau giai đoạn phải sử dụng một phần bán ra nhằm can thiệp, ổn định tỉ giá. Chuyên gia của VNDirect ước tính, dự trữ ngoại hối sẽ hồi phục lên mức 102 tỉ USD vào cuối năm 2023.