Thế hệ 3 không, 1 có

Tại Hàn Quốc, cụm từ “Sampo Generation” (chỉ thế hệ những người từ bỏ nhiều thứ ở Hàn Quốc) đã tồn tại từ lâu. Trung Quốc cũng đang trải qua làn sóng “nằm yên” như một hình thức phản kháng thụ động trước áp lực sở hữu tài sản. Một thế hệ trẻ “3 không” trỗi dậy trong bối cảnh kinh tế khó khăn và đầy biến động.

Không chỉ tại khu vực châu Á, nhìn về Việt Nam, thị trường cũng bắt đầu cảm nhận rõ sự xuất hiện của thế hệ 3 không: không nhà cửa, không kết hôn và không sinh con. Họ cho rằng không có cơ hội tăng thu nhập trong tương lai và dần chấp nhận cuộc sống hiện tại.

Áp lực trước hết bắt đầu từ rào cản người trẻ không thể mua nổi nhà. Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), với mức thu nhập trung bình của người trẻ dao động từ 15-25 triệu đồng/tháng, việc mua một căn hộ 60 m² có giá 3-5 tỉ đồng là điều không tưởng nếu không có sự hỗ trợ tài chính từ các gói vay hay gia đình.

Khi giá nhà ngày càng tăng cao, giấc mơ có nhà ngày càng xa vời với người trẻ. Theo khảo sát của Batdongsan.com.vn, vào thời điểm năm 2024, với GDP bình quân đầu người khoảng 9,5 triệu đồng/tháng, một bạn trẻ 9X cần làm việc, tích cóp 25,8 năm để mua căn hộ khoảng 60 m2, giá xấp xỉ 3 tỉ đồng, trong điều kiện lãi suất huy động 4,5%.

Người Việt thường có tâm lý an cư lạc nghiệp, nhưng khi căn nhà quá xa tầm tay, thì cả chuyện lập thân cũng trở nên bấp bênh. Hồng Đăng (28 tuổi, TP.HCM) chia sẻ: “Giá nhà cứ tăng, sinh con ra không có chỗ để ở, không lẽ kết hôn để rồi cùng trả nợ à?”.

Cùng với đó, tỉ lệ sinh tại Việt Nam đã tiến về mức giảm thấp nhất trong lịch sử và được dự báo sẽ tiếp tục giảm trong tương lai. Theo Tổng cục Thống kê, 2 năm qua mức sinh có dấu hiệu giảm nhanh từ 1,96 con mỗi phụ nữ năm 2023 xuống còn 1,91 con vào năm 2024. “Việc ngại cưới, lười sinh con có thể gây thiếu hụt nguồn nhân lực trẻ, lực lượng và năng suất lao động giảm sút, tạo gánh nặng an sinh xã hội”, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh nhận định.

Xã hội đứng trước bài toán lớn khi ngày càng nhiều người trẻ không mua nổi nhà và có xu hướng chỉ đầu tư vào trải nghiệm sống như ăn uống, du lịch, mua sắm. Tuy nhiên, cũng có những người trẻ không chọn ngồi im chờ đợi sự hỗ trợ của các gói vay mua nhà, mà chủ động đầu tư, tích sản khi còn trẻ. Họ đầu tư cổ phiếu, trái phiếu rồi mới hướng tới tài sản lớn hơn trong tương lai.

Chia sẻ với NCĐT, Bảo Lâm (26 tuổi, TP.HCM) cho hay: “Với em, nếu giá nhà cứ tăng và tình hình kinh tế như hiện tại, thì em vẫn sẽ tích lũy để đầu tư. Em vẫn nghĩ mình còn trẻ, còn nhiều cơ hội tích lũy tài sản để chủ động tự do tài chính sau này”. 
Vậy nên, có lẽ thay vì hỏi “Bao giờ mua nhà?”, câu hỏi quan trọng hơn với người trẻ hôm nay là “Bạn đang tích lũy và đầu tư như thế nào?”.

Ông Trần Đức Long, đồng sáng lập Nền tảng tài chính MoneyGain, khuyến khích người trẻ nên đầu tư từ sớm. “Khi mới bắt đầu con đường đầu tư, có thể bạn sẽ cảm thấy lo lắng trước những biến động của thị trường. Tuy nhiên, việc đầu tư từ sớm mang lại một lợi thế không thể phủ nhận, đó là khả năng nhận biết và ứng phó với các rủi ro một cách nhạy bén hơn. Đầu tư sớm không chỉ là cách bạn xây dựng nền tảng tài chính vững chắc mà còn là cơ hội để bạn phát triển các kỹ năng đối phó với những biến động bất ngờ trên thị trường”, ông Long chia sẻ. 

Đại diện của MoneyGain cũng cho rằng đầu tư sớm không đòi hỏi một số tiền lớn, có thể là 1 triệu, 2 triệu hay 5 triệu đồng để khởi đầu. Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng nhấn mạnh, đầu tư sớm thôi chưa đủ, phải đầu tư đúng. Kiến thức đầu tư đúng đắn, ý tưởng đầu tư, dữ liệu đánh giá... sẽ giúp các bạn trẻ đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn.

Ông Trần Quốc Toàn, Giám đốc Chi nhánh 2 - Hội sở, Công ty Chứng Khoán Mirae Asset, cho rằng ở thị trường Việt Nam, giới trẻ (đặc biệt từ 20-35 tuổi) thường có thu nhập trung bình, ít vốn tích lũy nhưng sẵn sàng học hỏi và có thể chấp nhận rủi ro. Theo đó, người trẻ có thể chọn các kênh đầu tư như chứng khoán, chứng chỉ quỹ, gửi tiết kiệm hoặc là trái phiếu uy tín. Ngoài ra, người trẻ cũng nên đầu tư vào kiến thức, kỹ năng, tích lũy kinh nghiệm, đầu tư vào bản thân để gia tăng thu nhập trong tương lai, nền tảng thu nhập tiềm năng này là hành trang cho giới trẻ tích lũy tài sản.

Đồng quan điểm, ông Tạ Thanh Tùng, Phó Giám đốc Đầu tư Bất động sản, Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư và Quản lý Tài sản FIDT, nhận định thu nhập chính là cơ sở để xây dựng tài sản. Thay vì chỉ tập trung vào tiết kiệm, cần đầu tư vào năng lực tạo thu nhập của bản thân để có thể nâng cao mức thu nhập trong tương lai. Khi thu nhập tăng, tỉ lệ tiết kiệm cũng có thể tăng dần từ 10-20% lên 50-70%, giúp các bạn trẻ có nguồn vốn tốt hơn cho đầu tư.